Treść testamentu – Rodzaje rozrządzeń testamentowych
Typowy testament zawiera w swej treści powołanie spadkobiercy czyli wskazanie osoby lub osób, które po śmierci przejmą prawa i obowiązki majątkowe zmarłego.
Oczywiście oprócz tego istnieje cały szereg innych, szczególnych postanowień, które może zawierać testament.
Obowiązuje także zasada swobody testowania, która zezwala na sporządzenie testamentów, które nie zawierają w ogóle wskazania osoby spadkobiercy lecz zawierają wyłącznie inne oświadczenia spadkodawcy na wypadek śmierci.
W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, w którym nie powołał żadnego spadkobiercy, należy przyjąć, że w zakresie samego dziedziczenia znajdzie zastosowanie ustawowy porządek dziedziczenia.
Zatem treść testamentu może ograniczać się jedynie do wybranych przez spadkodawcę rozrządzeń wywołujących określone skutki prawne, zgodnie z jego wolą, w ramach obowiązującej zasady swobody testowania.
Do takich rozrządzeń można zaliczyć w szczególności:
1) ustanowienie zapisu
Kodeks cywilny Art. 968.
§ 1. Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły).
§ 2. Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym także zapisobiercę (dalszy zapis).
2) ustanowienie zapisu windykacyjnego
Kodeks cywilny Art. 9811.
§ 1. W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).
3) ustanowienie polecenia
Kodeks cywilny Art. 982.
Spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).
4) powołanie wykonawcy testamentu
Kodeks cywilny Art. 986.
§ 1. Spadkodawca może w testamencie powołać wykonawcę lub wykonawców testamentu.
5) wydziedziczenie osoby uprawnionej do zachowku
Kodeks cywilny Art. 1008.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
6) ustanowienie fundacji
Kodeks cywilny Art. 927.
§ 3. Fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.